ارزیابی شاخص ‏های مقاومت به خشکی و استفاده از روش بای‏ پلات در اکوتیپ‏ های گاودانه

به منظور ارزیابی قابلیت استفاده از شاخص‏های مقاومت به خشکی در اکوتیپ‏های گاودانه، دو آزمایش جداگانه (محیط بدون تنش و تنش) در شرایط مزرعه در دانشگاه ولی‏عصر (عج) رفسنجان در سال زراعی 97-1396 در قالب طرح بلوک‏های کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. شاخص‏های مختلف مقاومت به خشکی شامل شاخص حساسیت به تنش (SSI)، تحمل به خشکی (TOL)، بهره‏وری متوسط (MP)، میانگین بهره‏وری هندسی (GMP)، میانگین هارمونیک (HM) و تحمل به تنش (STI) بر اساس عملکرد دانه اکوتیپ‏ها در محیط بدون تنش و تنش محاسبه شدند. تجزیه واریانس نشان داد اختلاف معنی‏داری (01/0>p) بین اکوتیپ‏ها از نظر عملکرد دانه در شرایط بدون تنش و تنش خشکی و شاخص‏های مورد بررسی وجود داشت. همچنین نتایج نشان داد که در محیط تنش خشکی شاخص‏های MP، GMP، HM و STI بدلیل دارا بودن همبستگی مثبت و معنی‏دار (01/0>p) با عملکرد (بدون تنش و تنش) به عنوان مناسب‏ترین شاخص‏ها در جهت شناسایی اکوتیپ‏های گاودانه با عملکرد بالا و متحمل به تنش خشکی تعیین شدند. بر اساس مقادیر این شاخص‏ها و همچنین کاربرد نمودار پراکنش سه‏بعدی و نمودار چند متغیره بای‏پلات اکوتیپ‏های بایقوت و سقزچی متحمل‏ترین اکوتیپ‏های گاودانه در محیط تنش خشکی در شرایط آب و هوایی رفسنجان شناخته شدند.